kapı toplardamarı ne demek?

Kapı Toplardamarı (Vena Porta)

Kapı toplardamarı, sindirim sisteminden (mide, ince bağırsak, kalın bağırsak, dalak ve pankreas) gelen kanı karaciğere taşıyan büyük bir toplardamardır. Normal toplardamarlardan farklı olarak, kapı toplardamarı kanı doğrudan kalbe değil, başka bir organa (karaciğer) taşır. Bu sistem, portal dolaşım olarak adlandırılır.

Görevi:

Kapı toplardamarının temel görevi, sindirim yoluyla emilen besin maddelerini, ilaçları ve toksinleri karaciğere taşımaktır. Karaciğer, bu maddeleri işleyerek vücut için kullanılabilir hale getirir veya zararlı maddeleri detoksifiye eder. Bu sayede karaciğer, vücudun metabolik süreçlerinde ve detoksifikasyonunda kritik bir rol oynar.

Anatomi:

Kapı toplardamarı, genellikle superior mezenterik ven (https://www.nedemek.page/kavramlar/superior%20mezenterik%20ven) ve splenik ven (https://www.nedemek.page/kavramlar/splenik%20ven) birleşiminden oluşur. İnferior mezenterik ven (https://www.nedemek.page/kavramlar/inferior%20mezenterik%20ven) de sıklıkla splenik vene katılır. Kapı toplardamarı, karaciğere girdikten sonra daha küçük dallara ayrılarak sinüzoidler aracılığıyla karaciğer hücrelerine (hepatositler) kanı ulaştırır.

Klinik Önemi:

Kapı toplardamarı ile ilgili sorunlar ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. En sık karşılaşılan sorunlardan biri portal hipertansiyondur (https://www.nedemek.page/kavramlar/portal%20hipertansiyon). Portal hipertansiyon, kapı toplardamarındaki basıncın artması sonucu ortaya çıkar ve genellikle siroz gibi karaciğer hastalıklarından kaynaklanır. Portal hipertansiyon, varis kanamalarına, asit oluşumuna ve splenomegaliye neden olabilir. Ayrıca, kapı toplardamarı trombozu da görülebilir ve bu durum karaciğer fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir.